- Verticale balans
- Horizontale balans
Globaal zijn er twee vormen van fysieke balans bij paarden te onderscheiden. Hieronder zie je hoe Joy beide vormen van (on-)balans even voordoet! 🙂
Is dit erg? Nee, voor korte momenten niet. Alleen kun je je wellicht de slijtage en ook de spierspanning voorstellen, die op lange termijn ontstaat wanneer het paard zich van geen andere mogelijkheid van bewegen bewust is. Zeker, wanneer er tijdens de beweging ook nog een ruiter op de rug van het paard zit, of het paard kleine rondjes moet lopen zonder dat het zijn lichaamshouding daaraan aanpast.
Weet een paard automatisch wat de beste houding is om een ruiter te dragen of arbeid te verrichten? Nee! Paarden die spelenderwijs al wat zijn voorbereid op het dragen van een ruiter, hebben er in de regel het minste moeite mee om zich ontspannen en gezond te bewegen onder het zadel. Desondanks is het meestal aan ons, ruiters, om het paard te helpen om die gezonde houding te ontdekken (met nadruk op helpen ontdekken: niet aanleren, opdringen, fixeren, dwingen, etc!).
Verticale balans
- paardenlichaam is linksgebogen
- of paardenlichaam is rechtsgebogen
- of oneindig veel tussenvormen en combinaties…
Alhoewel verschillende stromingen hier anders naar kijken (en niets van zichzelf goed of fout is!), heeft het mijn voorkeur om te starten met werken aan de verticale balans. Zodra het paard verticale balans ervaart, zal hij zich ontspannen. Draagkracht komt vanuit de diepliggende buikspieren, en hoeft niet meer vanuit de rugspieren te komen. Dit is een ingang om het paard zelf te laten ontdekken hoe fijn het voelt om in balans te lopen. Wanneer deze ontspanning in het systeem van het paard is opgeslagen (en de mens het paard dus niet in de vorm hoeft te trekken/duwen/fixeren), dient zich vanzelf de volgende stap aan. Werken aan de horizontale balans.
Horizontale balans
In de natuurlijke gewichtsverdeling van het paard komt 2/3 van het gewicht op de voorbenen terecht. Dat geeft geen problemen, totdat wij dingen van het paard gaan vragen, of op zijn rug gaan zitten.
Wanneer een paard horizontaal in balans is, betekent dit dat zijn gewicht (en dat van de ruiter) min of meer evenredig verdeeld is over zijn 4 benen. Een paard wat horizontaal in balans is, ziet er altijd ontspannen en lichtvoetig uit. Paarden die niet in balans zijn maar wel door de ruiter in het frame worden gehouden, zien er niet lichtvoetig en zeker ook niet ontspannen uit. Hieronder zie je een nagetekend plaatje van zo’n situatie.
Wat als het mis gaat?
Op het getekende plaatje zie je dat het paard verticaal niet in evenwicht is. Die conclusie trek ik indirect: we kijken vanaf de zijkant en kunnen dus niet zien of het paard opzij ‘omvalt’ of niet. Wel zie ik de enorme spanning in het lichaam. Je kunt stellen: “Er is geen verticaal evenwicht, want er is geen ontspanning.” De ruiter knoeit een beetje aan het horizontale evenwicht. In plaats van het gewicht over een ontspannen bovenlijn naar de achterhand te verplaatsen, lift de ruiter simpelweg hals en hoofd mbv de teugels. Duidelijk zichtbaar is hoe het paard hol trekt. Er is dus ook geen sprake van horizontaal evenwicht. Ook de ruiter is uit evenwicht, en brengt hiermee haar eigen disbalans over op het paard.
Aan het werk! maar… niet te hard van stapel lopen
Een lichaam is niet in staat om een diepgravende houdingsverandering in hoog tempo bij te benen. Neem dus vooral de tijd! Veel trainers ‘fixen’ je paard met behulp van het Rechtrichten in korte tijd, onder het mom van ‘Hoe sneller hij goed loopt hoe beter’. Hier sta ik niet achter. Een quickfix is niet nodig als je bereid bent om geduld te hebben. Pas je verwachtingen snel aan, niet je paard! Het paard beweegt zich al zijn gehele leven op een bepaalde manier. Als je wilt dat de houdingsverandering van het paard wordt (dwz dat hij de bewegingen ook in de wei gaat uitvoeren!) dan zul je geduld moeten hebben. Belangrijk is dat je in de tussentijd eerlijk bent over de arbeid die een paard kan verrichten, op het niveau waarop het lichaam is. Sommige dingen zul je korter, of helemaal nog niet kunnen doen, wanneer je paard nog uit balans is. Kies een slim startpunt waarmee je een positief domino-effect creëert.
Benieuwd naar creatieve oefeningen voor paarden die fysiek niet zo opwaarts gebouwd zijn, of relatief meer moeite hebben met het verlengen van de bovenlijn? Ik weet hoe lastig dit voor (onze) paarden soms kan zijn, en heb mezelf getraind in het creatief en motiverend begeleiden van oefeningen. Neem gerust contact op!
Deze blog maakt deel uit van een drieluik (‘Het één kan niet zonder het ander’):
- Voelend rijden: de kracht van energie en intentie
- Centered Riding®
- Rechtrichten en de Klassieke Dressuur
Lees meer over Body-Awareness beoefening voor paarden en ruiters: stoppen met ’trainen’!
Neem contact op voor meer informatie of het afspreken van een les